23 września 2023 roku
Nieznane są okoliczności powstania osady, która dała początek późniejszemu miastu Wysokie Mazowieckie. W początkach polskiej państwowości było to pogranicze Mazowsza z Rusią, a później Polski i Litwy. W rywalizacji o te tereny największą aktywność wykazali książęta mazowieccy którym w okresie od X do XIII wieku udało się stworzyć na tym terenie organizację grodową i przyporządkować te ziemie. W dokumencie z 1239 roku znajdującym się w archiwum diecezjalnym w Płocku, który tyczy się kasztelanii święckiej jest wymieniona osada Vysoke. W 1469 roku Kazimierz IV Jagiellończyk założył osadę Wysokie, zaś w 1490 roku osadził miasto Wysokie na czynszu, a książę Aleksander aktem z dnia 11 września 1494 roku określił granicę nowo założonego miasta i nadał wójtostwo Janowi Hińczy z Wierzchucy. W Muzeum Narodowym w Krakowie znajduje się oryginalny akt, którym Aleksander król elekt w Mielniku w 1501 roku nadał Janowi Hińczy, wójtowi dziedzicznemu w mieście Wysokiem browar, na który tenże Hincza już przedtem otrzymał dokument w języku ruskim. 4 stycznia 1503 roku Aleksander Jagiellończyk, już jako król, wydał w Wilnie przywileje na mocy którego miasto otrzymało prawa magdeburskie. Miasto znajdowało się w dzierżawie kolejnych starostów drohickich i wysockich: Jakuba Dowojnowicza, Jana Litawora Chreptowicza, Stanisława Olędzkiego, Aleksandra Czosnowskiego i Przecława Gnojeńskiego. W XVI wieku bierze również początek zmiana nazwy miasta na Wysokie Mazowieckie, celem odróżnienia go od miasta Wysokie leżącego na Litwie. W 1569 roku król Zygmunt II August nadał miasto księciu litewskiemu Mikołajowi Radziwiłłowi i od tego czasu Wysokie przestało być miastem królewskim. W 1582 roku Radziwiłłowie sprzedali dobra Wysokie Hieronimowi Makowieckiemu. Natomiast od połowy XVII wieku do 1689 roku ziemie te przechodzą na własność Opackich, a od 1697 roku do Szczuków. Na mocy testamentu Eustachego Potockiego z 1768 roku właścicielem Wysokiego zostaje jego niepełnoletni syn Jerzy Michał Potocki, który w 1771 roku wraz braćmi dokonuje ostatecznego podziału spodku po ojcu. W 1775 roku dobra te należały do Jana Potockiego. Podczas najazdu szwedzkiego, miasto zostało prawie całkowicie zniszczone. W XVIII wieku następuje powolna odbudowa miasta. W nocy z 23 na 24 stycznia 1863 roku miała miejsce bitwa w Wysokiem Mazowieckiem oddziałów powstańczych z Kozakami. W 1869 roku miasto zostało zdegradowane do rzędu osady wiejskiej. Odzyskanie praw miejskich nastąpiło dopiero 4 lutego 1919 roku. 10 września 1939 roku miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie; spodziewając się oporu, prowadziło ono przed sobą ludność z okolicznych wsi. W wyniku porozumienia niemiecko-radzieckiego Wysokie zostało jednak włączone do Białoruskiej SRR. Niemcy ponownie opanowali miasto wraz z atakiem na Związek Radziecki 22 czerwca 1941 roku, wcielając je później wraz całym okręgiem białostockim do Rzeszy. 13 sierpnia 1944 roku 3 Armia 2 Frontu Białoruskiego wkroczyła do miasta.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Parafia pw. św. Jana Chrzciciela
- Kościół filialny pw. Narodzenia NMP
CZY WIESZ, ŻE…
- W Wysokiem znajduje się główna siedziba Spółdzielni Mleczarskiej „Mlekovita”.
BIBLIOGRAFIA
- pl.wikipedia.org