\
17 sierpnia 2020 roku, 29 września 2024 roku
17 sierpnia 2020 roku rozpoczynałem swój urlop po pracy w laboratorium. Musiałem spędzić ten czas poza Gdańskiem. Na swój cel wybrałem Puławy oraz okolice. Około godziny szóstej rano dotarłem autobusem prosto z Gdańska do Puław. W sklepie zrobiłem zakupy, a potem zjadłem śniadanie. Następnie wsiadłem do autobusu i pojechałem do Ryk. Po dwóch godzinach spędzonych w Ryk wróciłem do Puław, by zwiedzić dokładnie to miasto. O godzinie 10 zwiedzałem Pałac Czartoryskich. Trzeci raz w życiu zwiedzałem ten pałac – byłem w Puławach w latach 2007 i 2010. Tego dnia było upalnie. Po pobycie na terenie pałacu postanowiłem się czegoś napić, a następnie poszedłem w kierunku przystanku autobusowego i pojechałem do Opola Lubelskiego. Po powrocie z Poniatowej i Opola Lubelskiego szybko poszedłem na stację Puławy Miasto. Zaczęło padać, a ja pojechałem dalej pociągiem do Nałęczowa, a potem do Gdańska.
HISTORIA: Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego. Wieś wraz z folwarkiem wchodziła w 1662 roku w skład majętności końskowolskiej Łukasza Opalińskiego. Od drugiej połowy XVII wieku Puławy znajdowały się w posiadaniu Lubomirskich. Marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski w latach 1676–1679 wybudował tutaj swoją letnią rezydencję. Jego sympatia dla Augusta II Mocnego sprowadziła na Puławy w 1706 roku zniszczenia podczas tzw. „drugiego potopu szwedzkiego”. W 1731 roku córka Sieniawskiego Maria Zofia wyszła za mąż za wojewodę ruskiego Aleksandra Augusta Czartoryskiego. Od tego momentu Puławy na 100 lat stały się własnością familii, jak określano wtedy rodzinę Czartoryskich. Okres rozbiorów przyniósł dla Puław kolejne zniszczenia. W odwecie za wsparcie udzielone Kościuszce przez Czartoryskich w 1794 roku wojska rosyjskie zniszczyły puławską rezydencję i splądrowały okoliczne wsie. Odbudowę rozpoczęła w 1796 roku księżna Izabela. Wykorzystała przy tym talent architekta Piotra Aignera, przebudowując nie tylko rezydencję, ale też wznosząc szereg budowli ogrodowych w przylegającym do pałacu parku. Romantyczny charakter parku podkreślała m.in. obecność etatowego pustelnika mieszkającego w grocie, a wynajętego przez Izabelę Czartoryską. W jednej z budowli ogrodowych, w Świątyni Sybilli, w 1801 roku księżna założyła pierwsze w Polsce muzeum, gromadzące pamiątki narodowe. W 1816 roku księżna Maria Wirtemberska, siostra księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, napisała w Puławach powieść Malwina, czyli domyślność serca, uznawaną za pierwszą polską powieść psychologiczno-obyczajową, z wątkami autobiograficznymi. Koniec złotego wieku Puław przyniosło powstanie listopadowe. Tutaj pułkownik Juliusz Małachowski dokonał brawurowego napadu na koszary rosyjskie, a także 2 marca 1831 roku rozegrała się zwycięska dla powstańców bitwa pod Puławami. Po upadku powstania Czartoryscy zostali zmuszeni do emigracji, a majątek uległ konfiskacie. Puławy stały się spokojną, prowincjonalną miejscowością. W roku 1842 dla zatarcia śladów polskości, władze rosyjskie przemianowały Puławy na Nową Aleksandrię. W 1906 roku Puławy otrzymały prawa miejskie. W roku 1915 miasto opuściły wojska rosyjskie, potem austriackie. W czasie I wojny światowej Puławy doznały znacznych zniszczeń. W okresie międzywojennym zaczął rozwijać się przemysł. W 1944 roku Puławy zostały zdobyte przez Armię Czerwoną i przez współdziałających z nią żołnierzy Armii Krajowej. Powojenną historię zdominowała decyzja o budowie Zakładów Azotowych, podjęta przez polskie władze w 1960 roku. Po tej dacie nastąpił znaczny wzrost liczby ludności, zmienił się także charakter miejscowości. Z małego miasteczka Puławy stały się miastem przemysłowym.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Pałac i park Czartoryskich
- Świątynia Sybilli
- Budynek dawnego magistratu miejskiego
- Budynek starostwa powiatowego
- Dawna cerkiew pw. Świętej Trójcy (obecnie kościół pw. Matki Bożej Różańcowej)
- Karczma „Pod Pielgrzymem”
- Kościół katolicki pw. św. Józefa
CZY WIESZ, ŻE…
- W Puławach urodzili się m.in. Agnieszka Pilaszewska – aktorka; Marian Opania – aktor; Stanisław Górka – aktor.
- W II lidze piłkarskiej rozgrywa mecze Wisła Puławy, a w ekstralidze piłki ręcznej swoje mecze rozgrywa drużyna Azoty Puławy.
BIBLIOGRAFIA
- wikipedia.org