13 lipca 2021 roku
Krzeszowice należą do Jaworznicko-Chrzanowskiego Okręgu Przemysłowego w Krakowskim Okręgu Przemysłowym. Pierwsza historyczna wzmianka o Krzeszowicach pochodzi z 1286 roku, kiedy to biskup Paweł z Przemankowa nadał Fryczkowi Fretonowi z Bytomia przywilej na założenie w istniejącej już wsi Cressouicy sołectwa na zasadzie prawa magdeburskiego. W 1555 roku Krzeszowice stały się własnością Stanisława Tęczyńskiego i weszły w skład hrabstwa tęczyńskiego. W 1595 roku wieś położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojewodziców krakowskich: Gabriela, Andrzeja i Jana Magnusa Tęczyńskichkiego. W 1337 roku prawdopodobnie istniał tu już kościół. Wieś położona w województwie krakowskim wchodziła wraz z folwarkiem w 1662 roku w skład hrabstwa tęczyńskiego Łukasza Opalińskiego. Na skutek działania materii organicznej, zawartej w sąsiadujących z gipsem pokładach, zostaje on zredukowany. W wyniku dalszych procesów dochodzi do wypłukiwania związków siarki, które w postaci wody siarczanowo-wapniowo-siarczkowej wypływają w Krzeszowicach w postaci dwu źródeł: Głównego i Zofii. Rozwój uzdrowiska rozpoczyna się w drugiej połowie XVIII wieku, kiedy dr Jan Gotfryd Leonhardi, na zlecenie księcia Augusta Czartoryskiego, dokonał badań właściwości wody siarczanej oraz odkrył i zastosował do celów leczniczych źródło wody żelazistej. Około 1778 roku ocembrowano jedyne wówczas źródło wody siarczanowej (Zdrój Główny). Kolejny etap rozwoju uzdrowiska rozpoczął się wraz z przejęciem Krzeszowic w 1816 roku przez wnuka Izabeli Czartoryskiej – Artura Potockiego i jego żonę Zofię z Branickich. W 1819 roku, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej łaźni, powstały Łazienki Zielone. W 1829 roku Zofia Potocka zakupiła pole z bijącym na nim źródłem wody siarczanowej i zbudowała tam szpital (dziś Stary Szpital), przeznaczony dla leczenia pracowników hrabstwa tęczyńskiego, który w czasie powstania listopadowego, z polecenia Artura Potockiego, został udostępniony powstańcom szukającym schronienia na terenie Rzeczypospolitej Krakowskiej. W 1874 roku przeprowadzono przez Krzeszowice linię kolejową z Krakowa do Mysłowic. W 1847 roku odnotowany został chwilowy wzrost popularności kurortu, spowodowany uruchomieniem linii kolei żelaznej. W związku z niewolą narodową miejscowa ludność zaangażowana była zarówno w powstaniu krakowskim, jak i w powstaniu styczniowym, dla którego okoliczne miejscowości stanowiły ważne punkty przerzutu broni i powstańców do Królestwa. W latach 1850–1857 Potoccy wybudowali, według projektu F.M. Lanciego, pałac w stylu renesansu włoskiego. 2 października 1934 roku nastąpiła katastrofa kolejowa w Krzeszowicach, w wyniku której śmierć poniosło 12 osób, a 60 zostało rannych. W 1919 roku Rada Gminna wystąpiła z prośbą o przyznanie Krzeszowicom praw miejskich, które uzyskały je 3 grudnia 1924 roku z dniem wejścia w życie ustawy, 1 stycznia 1925 roku. Potwierdzenie praw miejskich Krzeszowice uzyskały 18 października 1933 roku. W nocy z 16 na 17 grudnia 1935 roku przed stacją, parowóz pociągu towarowego wpadł do rzeki Krzeszówka, dwie osoby zginęły. Podczas II wojny światowej budynki łazienek zostały wykorzystane przez okupanta dla potrzeb wojennych i uległy poważnej dewastacji. 1 kwietnia 1941 roku z miasta wysiedlono 481 osób narodowości żydowskiej. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali wnętrze krzeszowickich synagog. 25 maja 1943 roku oddział Gwardii Ludowej „Wisła” zlikwidował dwóch oficerów SS i wicedyrektora fabryki A.G. Farbenindustrie w Oświęcimiu. Stanowili oni skład komisji badającej przyczyny niskiej wydajności pracy w pobliskich kamieniołomach. 17 i 18 stycznia 1945 roku miasto przeżyło dwa naloty samolotów radzieckich, od wybuchu zrzuconych przez nich bomb zginęło kilku mieszkańców miasta. W latach 1964–1969 nastąpiła reaktywacja ośrodka balneologicznego, nieczynnego od czasu II wojny światowej. W pobliżu łazienek odkryto dwa nowe źródła mineralne: solankowe oraz wody siarczanowej. 1 stycznia 1967 roku Krzeszowice straciły status uzdrowiska.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Pałac Vauxhall
- Kościół św. Marcina
- Zespół pałacowy Potockich
BIBLIOGRAFIA
- wikipedia.org