13 listopada 2022 roku
Goraj to miasto historycznie położone jest Małopolsce – początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej.
Początki Goraja nie są dotąd w pełni poznane. Powstanie Goraja łączy się z nadaniem Dymitrowi i Iwoni z Klecia, w 1377 roku przez Ludwika Węgierskiego „castrum nostrum Goray alio Lada… cum villis Lada, Radzięcin…”. Nazwa Goraj występuje zresztą wcześniej, „Demetrio de Goray” jest podpisany na dokumencie Władysława Opolczyka z 1375 roku nadającym prawo Magdeburskie dla miasta Jarosławia. Nadanie Goraja Dymitrowi zostało potwierdzone przez Władysława Jagiełłę w 1389 roku. Po śmierci Dymitra nastąpiły w latach 1400 i 1405 działy rodzinne. Goraj pozostawał w rękach rodziny Gorajskich do roku 1508 kiedy dobra przejął Mikołaj Firlej z Dąbrowicy, sprzedając je w 1517 roku Wiktorowi Sienieńskiemu, ten w 1540 roku Andrzejowi Górce, od którego syna Stanisława w 1579 roku nabył je Paweł Trojanowski. Jako właściciel połowy włości gorajskiej i pełnomocnik posiadaczy drugiej połowy należącej do braci Czarnkowskich, na mocy umowy z 1595 roku Trojanowski sprzedał dobra gorajskie Janowi Zamoyskiemu, który objął je w posiadanie w 1596 roku i wcielił do ordynacji. Odtąd też Goraj stale już pozostawał w Ordynacji Zamojskiej. Wydaje się, że żaden z Gorajskich nie rezydował w Goraju włość bowiem dziedziczyli kolejni, liczni zresztą spadkobiercy wymienieni w aktach z 1428, 1445, 1468, 1480, 1501 roku. Tym bardziej nie mieszkali tu następujący po nich nabywcy obcy mający rezydencje w siedzibach swoich rodów. W Goraju rządzili dzierżawcy dbający przede wszystkim o swoje dochody i to też było przyczyną zupełnego upadku jednego z najstarszych na Zamojszczyźnie zamku. Z jego gruzów został zapewne wzniesiony dwór zarządcy klucza gorajskiego Ordynacji, który przetrwał do 1615 roku, kiedy zbudowano nowy dom dworski. Po zamku pozostały jedynie wspomnienia, że nad stawem, „nad, którym stoi folwark Zagrody, spod zabudowań tegoż wydobywają się szczątki kamienia i wapna w dość obfitej ilości i o znacznych rozmiarach”. Z czasów posiadania miasta przez Stanisława Górkę należy wspomnieć założony przez niego zbór kalwiński, który przetrwał być może do 1625 roku. 13 stycznia 1870 roku pozbawiono Goraj praw miejskich i zmieniono go na osadę. W długiej historii Goraja znane są pieczęcie z herbami: z 1581 roku z herbem „Łodzia” Górków i trzy pieczęcie późniejsze z herbem Zamoyskich „Jelita”. W posiadaniu Górków pozostawał Goraj bardzo krótko, był już zresztą miastem, podobnie jak był miastem za Zamoyskich. Prawa miejskie uzyskał Goraj za sprawą Dymitra z Goraja, wydaje się słusznym by za herb Goraja uznać herb Dymitra „Korczak”. W październiku 1943 roku gorajscy Żydzi zostali wywiezieni do Frampola, a stąd do obozu zagłady w Bełżcu. 1 stycznia 2021 roku przywrócono Gorajowi praw miejskie.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Kościół parafialny św. Bartłomieja Apostoła
- Rynek
BIBLIOGRAFIA
- wikipedia.org