22 grudnia 2020 roku
22 grudnia 2020 roku pojechałem do miast na pograniczu województw małopolskiego oraz podkarpackiego. Pierwszym przystankiem była Dębica, a dotarłem tam pociągiem z przesiadką w Krakowie. Około godziny 6:30 byłem już na miejscu. Było ciemno, więc do siódmej byłem w okolicach dworca PKP. Potem wstąpiłem na pocztę, żeby kupić dwie pocztówki związane z miastem. O siódmej zacząłem zwiedzać miasto. 40 minut po rozpoczęciu zwiedzania miasta znalazłem Muzeum Regionalne, w którym można było zobaczyć wozy wojskowe w plenerze. Przed dalszą podróżą zrobiłem sobie zakupy w miejscowym sklepie obok dworca. Kupiłem kilka produktów regionalnych. Po pobycie w Dębicy pojechałem pociągiem TLK do Bochni.
HISTORIA: Nie jest znana dokładna data powstania osady. Pierwsza wzmianka źródłowa o Dębicy pochodzi z 1293 roku. Osada ta o nazwie „Dambicha”, z nadania księcia Leszka Czarnego, trafiła wówczas do rodu Gryfitów. W 1305 roku osada została złupiona przez Tatarów, spłonął wówczas drewniany kościół, który odbudowano w 1318 roku. W 1358 roku król Kazimierz III Wielki nadał Świętosławowi Gryficie przywilej lokacyjny miasta na prawie średzkim. 10 czerwca 1372 roku, Świętosław zlecił Mikołajowi, sołtysowi wsi Lipiny, przeprowadzenie lokacji miasta. W zamian Mikołaj został pierwszym dziedzicznym wójtem w Dębicy z prawem pobierania czynszów i innymi przywilejami. Pod koniec XV wieku, w 1474 roku, Dębica podobnie jak cała okolica została złupiona przez węgierskie wojska dowodzone przez Tomasza Tharczaya. W 1502 roku najazd Tatarów spowodował całkowite spalenie miasta, wówczas drewnianego i jego wyludnienie. Po najeździe Tatarów w 1502 roku, Dębica znacznie się wyludniła. W 1554 roku dużą część zabudowań strawił pożar, jednak zniszczenia szybko odbudowano. Po pożarze w miejsce spalonego drewnianego kościoła rozpoczęto budowę nowego pod wezwaniem św. Małgorzaty. W czasie wojny ze Szwecją w latach 1655-1660, Dębica była dwukrotnie łupiona przez obce wojska. Najpierw przez Szwedów, a potem przez armię Jerzego Rakoczego. W czasie III wojny północnej oraz wojny domowej pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami Stanisława Leszczyńskiego, miasto zostało ponownie zniszczone. Mimo rozpaczliwej próby ratowania miasta przez kolejnych właścicieli, Dębica już się z tych zniszczeń nie podniosła, co wiązało się zresztą z upadkiem gospodarczym całego kraju. Po I rozbiorze Dębica znalazła się pod panowaniem austriackim. Po I rozbiorze, decyzją władz austriackich, Dębica została pozbawiona praw miejskich. W 1831 roku mieszkańców zdziesiątkowała epidemia cholery. W 1846 roku doszło do zamieszek związanych z rabacją galicyjską, zamordowano wtedy dziesięć osób. W 1858 roku pożar zniszczył połowę zabudowy miasta. Nie zahamowało to dalszego wzrostu gospodarczego i demograficznego Dębicy. W 1912 roku władze austriackie, po wieloletnich staraniach, przywróciły Dębicy prawa miejskie, a w 1914 roku również jej dawny herb – Gryf. Po I wojnie światowej Dębica weszła w skład niepodległego państwa polskiego. Po kampanii wrześniowej 1939 roku Dębica znalazła się pod okupacją niemiecką. Niemcy rozpoczęli demontaż maszyn i urządzeń z fabryk, których nie chcieli uruchamiać. Mieszkańców zmuszali do prac przymusowych na rzecz armii i administracji niemieckiej. W 1941 roku utworzyli w mieście getto. 23 sierpnia 1944 roku do Dębicy wkroczyły wojska radzieckie 5 armii gwardii, 60 armii i samodzielnego korpusu pancernego gwardii I Frontu Ukraińskiego.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Kościół św. Jadwigi
- Dwór na Wolicy
- Muzeum Regionalne
CZY WIESZ, ŻE…
- W Dębicy urodzili się m.in. Mateusz Borek – dziennikarz; Krzysztof Penderecki – kompozytor; Teresa Orlowski – polska aktora filmów dla dorosłych oraz piłkarze – Leszek Pisz oraz Artur Jędrzejczyk.
- W Dębicy znajduje się dużo zakładów przemysłowych – Igloopol, Firma Oponiarska „Dębica”, Dębica SA; Tikkurilla Beckers-Polifarb Dębica/
- W Dębicy znajdują się dwie drużyny piłkarskie – Wisłoka oraz Igloopol. Igloopol Dębica dwukrotnie grał w I Lidze piłkarskiej w sezonach 1990/1991, 1991/1992.
BIBLIOGRAFIA
- wikipedia.org