26 marca 2022 roku
Cedynia jest najdalej na zachód położonym miastem Polski. Znajduje się w zachodniej części woj. zachodniopomorskiego, w południowo-zachodniej części powiatu gryfińskiego. Leży na zachodnim krańcu Pojezierza Myśliborskiego, na kilku wzniesieniach Wzgórz Krzymowskich. Już w VII–VI wieku p.n.e. powstało na terenie dzisiejszej Cedyni, obronne osiedle kultury łużyckiej. W IX–XII wieku, w miejscu osiedla powstał gród miejscowych Słowian strzegący przeprawy przez Odrę na drodze łączącej Połabie z Pomorzem. Około 960 roku gród został opanowany przez Mieszka I i rozbudowany jako twierdza graniczna, z tym grodem identyfikowana jest lokalizacja bitwy stoczonej w 972 roku. Pod grodem Mieszko I i jego brat Czcibor stoczył zwycięską bitwę o ujście Odry z margrabią Hodonem. W XII–XIII wieku Cedynia była siedzibą kasztelanii. W 1252 roku gród zajęli Brandenburczycy, którzy sprowadzili tu misjonarzy. W okolicy wybudowano liczne klasztory, w tym w 1266 roku klasztor cystersów w Cedyni. Miejscowość otrzymała w 1299 roku prawa miejskie, a w 1346 roku w Cedyni powstała instytucja sądu. Pomiędzy 1373 a 1402 rokiem we władaniu Korony Czeskiej. W 1402 roku król Zygmunt Luksemburczyk sprzedał Nową Marchię z miastem Zakonowi krzyżackiemu. Po wybuchu wojny trzynastoletniej w 1454 Krzyżacy sprzedali miasto Brandenburgii, w której władzę wówczas sprawował Fryderyk II, w celu pozyskania środków na prowadzenie wojny. Pod wpływem rozwoju ruchów reformatorskich w 1555 roku nastąpiła sekularyzacja zakonu, a ostatnia mniszka opuściła mury klasztoru w 1611 roku. Zabudowę przejęło miasto. Podczas wojny trzydziestoletniej Cedynia była zajęta przez Szwedów, a w 1631 roku król szwedzki Gustaw II Adolf wybrał sobie to miasto na swoją siedzibę. W 1637 roku pod miastem rozegrała się bitwa, w wyniku której poważnie ucierpiała zabudowa miasta, a zabudowania klasztorne popadły w ruinę. W 1641 roku elektor Fryderyk Wilhelm I nakazał przebudować ruiny klasztoru na barokowy pałacyk myśliwski. Koniec XVII wieku był dla miasta tragiczny, ponieważ w 1699 roku zabudowę zniszczył wielki pożar, a kilka lat wcześniej Cedynię nawiedziła epidemia dżumy. W 1701 roku Cedynia została częścią Prus i znalazła się w prowincji, której stolicą był Frankfurt nad Odrą. Po serii powodzi w latach 1820-1860 sztucznie zmieniono bieg Odry, koryto rzeki przesunięto ok. 2-3 km na zachód. W 1930 roku do Cedyni przedłużono tory wąskotorowej linii z Bad Freienwalde. W marcu 1940 miasto nawiedziła duża powódź, która poważnie uszkodziła infrastrukturę miejską i linię kolejową. W styczniu 1945 roku rozpoczęły się walki, w wyniku których uszkodzono wszystkie pobliskie mosty drogowe na Odrze, a most kolejowy został całkowicie zniszczony. W dniu 3 lutego 1945 roku do miasta wkroczyły wojska Armii Czerwonej. Po zakończeniu II wojny światowej miasto znalazło się w granicach administracyjnych Polski.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
- Klasztor cysterek
- Ratusz z 1840 roku
- Wieża widokowa
BIBLIOGRAFIA
pl.wikipedia.org