24 sierpnia 2020 roku
Po pobycie w Stoczku Łukowskim oraz w Łukowie około godziny dziesiątej dotarłem do Białej Podlaskiej. Po zrobieniu sesji zdjęciowej dworca PKP poszedłem w kierunku centrum. Ciężko się szło, ale w ten upalny dzień, udało się dotrzeć do pałacu. Przy budynku urzędu miasta widziałem symboliczny grób województwa bialskopodlaskiego. Kolejnym punktem na mapie Białej Podlaskiej był Pałac Radziwiłłów oraz pomnik Bogusława Kaczyńskiego. Przed pałacem sporo osób robiło sobie zdjęcia. Prze dalszą podróżą do Terespola kupiłem sobie pocztówkę i magnes. Na koniec wszedłem do punktu informacji turystycznej, by pobrać foldery na temat Białej Podlaskiej.
HISTORIA: W dokumentach historycznych po raz pierwszy Biała Podlaska pojawiła się w 1345 roku. Jej pierwszymi właścicielami byli Iliniczowie, za założyciela uchodzi Piotr Janowicz przydomek „Biały” – wojewoda trocki, hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego. W tym okresie Biała znajdowała się w województwie brzeskim w Wielkim Księstwie Litewskim. W XVI wieku przez blisko 40 lat wcześniejszy kościół został zamieniony przez braci polskich na dom zborowy. W drugiej połowie XVI wieku miasto przeszło we władanie rodu Radziwiłłów, miało to miejsce w 1569 roku na podstawie zapisu w księgach ziemskich. Okres ten, trwający dwa i pół wieku, przyniósł rozkwit i przyczynił się do szybkiego rozwoju miasta, przez długi czas zwanego Białą Książęcą lub Białą Radziwiłłowską. W 1622 roku Aleksander Ludwik Radziwiłł zbudował fortecę i zamek. Z fundacji Krzysztofa Ciborowicza Wilskiego założono w 1628 roku Akademię Bialską, która od 1633 roku istniała jako filia Akademii Krakowskiej (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Ignacego Kraszewskiego). W latach 1655–1660 miasto zostało znacznie zniszczone przez Szwedów, wojska Rakoczego i kozaków Chowańskiego. Jednak za sprawą Michała Radziwiłła i jego żony Katarzyny z Sobieskich szybko podniosło się z upadku. W 1670 roku Michał Kazimierz Radziwiłł nadał miastu prawo magdeburskie oraz herb – widnieje na nim chrzestny patron księcia, Michał Archanioł stojący na smoku. W 1720 roku Anna z Sanguszków Radziwiłłowa rozpoczyna budowę wieży i bramy wjazdowe. Miasto i zespół pałacowy w XVIII wieku wielokrotnie niszczone i odbudowywane. Ostatni spadkobierca Dominik Radziwiłł, pułkownik wojska polskiego, umarł we Francji 11 listopada 1813 roku. Pałac jako ruinę rozebrano w 1883 roku. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Biała Podlaska została przejściowo zajęta przez Austriaków, ale już w 1809 roku została wyzwolona i stała się częścią Księstwa Warszawskiego. Ostatecznie w 1815 roku, wskutek postanowień kongresu wiedeńskiego, Biała Podlaska znalazła się pod panowaniem Imperium Rosyjskiego. W latach dwudziestych XIX wieku zbudowano, biegnący przez miasto bity trakt warszawsko- brzeski, a w 1867 roku zaś linię kolejową Terespol-Biała-Warszawa. Jednocześnie w 1867 roku Biała Podlaska stała się ostatecznie częścią guberni siedleckiej. W okresie zaborów czynny był udział mieszkańców Białej Podlaskiej i okolic w polskich powstaniach narodowych przeciwko rosyjskiemu zaborcy, szczególnie w powstaniu styczniowym z lat 1863-1864, a także w rewolucji 1905 roku.
W 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości, Biała Podlaska stała się częścią Polski. Kolejny szybki rozwój miasta miał miejsce w okresie międzywojennym, powstała wówczas fabryka Raabego, elektrownia miejska, a w latach 1923–1939 istniała Podlaska Wytwórnia Samolotów (PWS). Produkowała ona samoloty wojskowe zarówno licencyjne (Potez XXV), jak i własnej konstrukcji (myśliwiec PWS-1, samolot szkolny PWS-26, szkolno-rozpoznawczy RWD-8). Majątek Podlaskiej Wytwórni Samolotów został rozgrabiony przez okupantów radzieckich po 17 września 1939 roku. W 1941 roku Niemcy utworzyli w mieście getto dla ludności żydowskiej. W 1944 roku Biała Podlaska została zdobyta przez Armię Czerwoną i przez współdziałających z nią żołnierzy Armii Krajowej.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów
- Eklektyczne kamieniczki
- Kościół pw. św. Anny
- Późnobarokowy pobazyliański kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
CZY WIESZ, ŻE…
- W Białej Podlaskiej urodzili się m.in. Bogusław Kaczyński – dziennikarz oraz Sebastian Szymański – piłkarz.
BIBLIOGRAFIA
- wikipedia.org