10 sierpnia 2019 roku
Po pobycie w Sieradzu i w Zduńskiej Woli około godziny 17 dotarłem do Pabianic. Rozpadało się w Ziemi Łódzkiej na dobre. Szukałem choćby restauracji, żeby przeczekać ten deszcz i coś zjeść. „Azyl” znalazłem w McDonald’s, a potem po posiłku deszcz przestał padać. W ciągu godziny zwiedzić praktycznie całe centrum miasta. Szkoda, że nie przyjechałem tutaj wcześniej, bo bym zwiedził Dom Tkaczy w Pabianicach. Ostatnim punktem mojej wyprawy był Łask i tam dotarłem autobusem, a na koniec przyjechałem do Łodzi i stamtąd wróciłem pociągiem do Gdańska.
HISTORIA: Pabianice powstały zapewne na przełomie X i XI wieku jako niewielka śródleśna osada nad rzeczką Dobrzynką, dopływem Neru. Z tego też okresu pochodzi nazwa miejscowości, której założycielem był prawdopodobnie człowiek noszący imię Fabian, prawdopodobnie ta osoba pochodziła z Czech. Piszący pod koniec XIX wieku miejscowy dziejopisarz Maksymilian Baruch na podstawie miejscowych legend wywnioskował, że pierwotna nazwa brzmiała Pobawianice lub Pobijanice od zabawy w tutejszych lasach książąt i polowaniach na dziką zwierzynę. Początkowo wieś była własnością księcia. Dopiero w II połowie XII wieku stała się posiadłością kościoła krakowskiego. Źródła wiążą to wydarzenie z księżniczką czeską Judytą – pierwszą żoną Władysława Hermana. Powodem darowizny osady Pabianice wraz z okolicą zwaną Chropy, miała być według tradycji chęć złożenia wotum w celu wybłagania narodzin potomka. Sytuacja zmieniła się diametralnie na przełomie XIII i XIV wieku, kiedy siedziba zarządu dóbr kompleksu kapituły w ziemi sieradzkiej została umiejscowiona właśnie w Pabianicach. Badacze najczęściej przyjmują lata 1342–1354, czyli równolegle z powstaniem tutejszej parafii za datę uzyskania przez Pabianice praw miejskich. Pierwsze wzmianki źródeł o Pabianicach jako mieście pochodzą z końca XIV wieku. Pabianice pozostały własnością kościelną kapituły krakowskiej. Od końca XVI wieku miasto zaczęło powoli tracić na znaczeniu, nawet w skali regionalnej. Przyczyniły się to tego częste pożary i epidemie oraz wojny niszczące miasto. Po 1793 roku Pabianice zostały sekularyzowane przez Prusaków, stając się ekonomią rządową. Okres stagnacji, jaką przeżywały Pabianice, minął bezpowrotnie wraz z utworzeniem Królestwa Polskiego. Nowy polski rząd przeznaczył okolicę pod rozbudowę przemysłu włókienniczego i sukienniczego. Okazją do błyskawicznego rozwoju Pabianic był kryzys w sukiennictwie, spowodowany wprowadzeniem w 1832 roku granicy celnej między Królestwem Polskim a Rosją. Umożliwiło to dynamiczny rozwój produkcji tkanin bawełnianych. Pabianice, podobnie jak Łódź, stały się w XIX wieku miastem wielokulturowym. Oprócz Polaków istotną rolę odgrywali w nim Niemcy i Żydzi. Największym zakładem przemysłowym Pabianic było wówczas przedsiębiorstwo włókiennicze Krusche-Ender, które zatrudniało pod koniec XIX wieku 4000 robotników. 3 września 1939 roku pierwsze niemieckie bomby spadły na Pabianice. Zginęło kilkudziesięciu mieszkańców. Pabianice zostały wcielone do III Rzeszy, znalazły się w tzw. Kraju Warty i przeznaczone do całkowitej germanizacji. W 1941 roku w zachodniej części Pabianic Niemcy rozpoczęli budowę dzielnicy mieszkaniowej dla niemieckich kolonistów. Pabianiccy Żydzi zostali wymordowani przez niemieckich nazistów w okresie Holocaustu, nieliczni ocaleni po wojnie wyemigrowali do Izraela. Niemcy, którzy nie uciekli w 1945 roku przed Armią Czerwoną, musieli kilka lat później przymusowo opuścić swe domy i wyjechać. Nocą z 19 na 20 stycznia 1945 roku do Pabianic wkroczyły wojska 1 Frontu Białoruskiego pod dowództwem marszałka Gieorgija Żukowa.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Renesansowy kościół św. Mateusza
- Renesansowy dwór obronny kapituły krakowskiej w Pabianicach
- Zabudowania fabryczne zakładów bawełnianych „Krusche-Ender”
- Pałac rodziny Enderów
- Kościół ewangelicki
CZY WIESZ, ŻE…
- Istnieją żarty łodzian z dwóch pobliskich miejscowości: Zgierza oraz Pabianic.
- Pabianickie osiedle Bugaj zwane jest także Manhattanem, ze względu na bardzo wysokie budynki.
- Włókniarz Pabianice to jedna z drużyn I ligi koszykarskiej kobiet.
BIBLIOGRAFIA
- wikipedia.org