5 sierpnia 2023 roku
5 sierpnia 2023 roku w pierwszym dniu mojego urlopu pojechałem autem prosto z Gdańska do miast województwa wielkopolskiego, lubuskiego oraz dolnośląskiego. Cały czas padał deszcz, w zasadzie zdjęcia wychodziły w marniej jakości. Do Zagania dotarłem autem prosto ze Szprotawy. O godzinie siedemnastej dotarłem do celu. Sfotografowałem dworzec PKP, lecz w środku obiektu znalazłem małe Muzeum Kolejnictwa. Na półce z książkami o kolei w Polsce znalazłem wizytówkę blogera Sławomira Kurka. Napisałem do niego, kiedy byłem w hotelu w Rybniku kilka dni później. Po chwili dotarłem do centrum miasta, tam zostawiłem samochód i przedzwoniłem do rodziców, że wszystko u mnie w porządku. Tam zobaczyłem mury miejskie oraz pomnik Keplera. Po godzinnym pobycie w Żaganiu pojechałem dalej, tym razem do Kożuchowa.
HISTORIA: Według legendy Żagań został założony około 700 roku przez słowiańską księżniczkę Żagannę, która była córką Wandy, a wnuczką króla Kraka. Pierwsza historyczna wzmianka o Żaganiu, jako grodzie kasztelańskim, pochodzi z 23 maja 1202 roku. Gród powstał zapewne wcześniej, lecz po roku 1155, gdyż wydana wtedy bulla papieska, wymieniająca wszystkie graniczne kasztelanie Śląska, Żagania nie ujmuje. Szybki rozwój Żagania sprawił, że miasto otrzymało od księcia Konrada I prawa miejskie. Nie zachował się jednak akt lokacyjny, stąd też dokładna data nadania praw miejskich jest niemożliwa do ustalenia, aczkolwiek musiało to nastąpić między 1248 a 1260 rokiem. Od końca XIII wieku Żagań był stolicą samodzielnego księstwa żagańskiego rządzonego do 1472 roku przez Piastów śląskich. Pierwszym księciem żagańskim był Przemko, który nakazał powiększyć miasto w kierunku wschodnim, powstał wówczas obecny plac Słowiański. W 1284 roku przeniósł zakon augustianów z Nowogrodu Bobrzańskiego do Żagania. W latach 1461–1472 Jan II Szalony walczył ze swoim bratem Baltazarem o Żagań, który natychmiast po wygranej w 1472 roku sprzedał księstwo żagańskie książętom saskim. W tym okresie księstwem rządziło pięciu książąt z rodu Wettinów, z których ostatni, książę Moritz, w 1549 roku wymienił Żagań za terytoria czeskie, przekazując go królowi Ferdynandowi Habsburgowi. W 1627 roku cesarz Ferdynand II Habsburg sprzedał księstwo dowódcy swoich wojsk Albrechtowi Wallensteinowi. W latach 1632–1633 zarazy oraz liczne grabieże spowodowały spustoszenia i zniszczenia Żagania oraz jego okolic. Po tragicznej śmierci Wallensteina w 1634 roku miasto wróciło pod władanie Habsburgów. Odbudowa miasta miała miejsce za panowania księcia Wacława Euzebiusza Lobkowica, któremu odstąpił księstwo cesarz Ferdynand III Habsburg. W 1677 roku w mieście wybuchł ogromny pożar, który strawił wiele kościołów i budynków, w tym także bibliotekę klasztoru augustianów. W 1730 roku znów wybuchł wielki pożar, w wyniku którego spłonęło prawie całe miasto. Odbudowę rozpoczęto jeszcze w czasach habsburskich, borykano się jednak z trudnościami finansowymi. W 1785 roku księstwo przeszło w posiadanie Piotra Birona, księcia kurlandzkiego. W latach 1842–1862 za czasów panowania księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord, najmłodszej córki Birona, Żagań stał się ważnym ośrodkiem życia kulturalnego i politycznego o znaczeniu ponadregionalnym. Podczas II wojny światowej Żagań i okoliczne miejscowości stały się miejscem lokalizacji obozów jenieckich. Najbardziej znanym żagańskim obozem jenieckim był Stalag Luft 3, przeznaczony dla alianckich lotników, z którego w nocy z 24 na 25 marca 1944 roku miała miejsce Wielka ucieczka. 76 jeńców uciekło wówczas przez tunel w ziemi, drążony wcześniej przez wiele miesięcy. Ostatecznie tylko trzem uczestnikom udało się zbiec. Wielka ucieczka doprowadziła do furii Hitlera, który rozkazem znanym w historii jako Sagan-Befehl rozkazał zabić wszystkich uczestników ucieczki. 16 lutego 1945 roku, po czterodniowych zaciętych walkach, oddziały 117 Berdyczowskiej Gwardyjskiej Dywizji Strzeleckiej zajęły prawobrzeżną część Żagania. Następnego dnia oddziały niemieckie, zagrożone okrążeniem, wycofały się z lewobrzeżnej części miasta. W 1945 roku na miejsce Niemców przybyli przymusowi polscy wysiedleńcy z Kresów Wschodnich oraz ludność z różnych regionów Polski. Rozpoczęła się mozolna odbudowa miasta, które podczas wojny uległo ogromnym zniszczeniom.
CO WARTO ZOBACZYĆ?
- Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
- Pałac Książęcy
- Wieża kościoła ewangelickiego
- Mury miejskie
- Pomnik Keplera
CZY WIESZ, ŻE…
- W Żaganiu urodzili się m.in. Leszek Deptuła – polityk; Łukasz Garguła – piłkarz; Mariusz Jurasik – szczypiornista; Magdalena Mołek – dziennikarka, Mateusz Socha – stand-uper; Sulin – raper.
- W Żaganiu mieszkał Johannes Kepler – niemiecki astronom, astrolog i matematyk, jedna z czołowych postaci rewolucji naukowej w XVII wieku. Najbardziej znany jest z nazwanych jego nazwiskiem praw ruchu planet.
- Z Żagania pochodzi użytkownik kanału Moda Wysoka. https://www.youtube.com/c/MODAWYSOKA
- Żagań był i jest kojarzony z dużym garnizonem wojskowym. Wojsko stacjonuje w Żaganiu nieprzerwanie od drugiej połowy XIX wieku.
BIBLIOGRAFIA
- pl.wikipedia.org